NEDEN MENİNGOKOK AŞISI YAPILMALI?

Özboyacı Pediatri
15 Eyl 2022
2 dakikada okunur

Güncelleme tarihi: 19 Nis

Meningokok Hastalığı; Neisseria meningitidis isimli bakterinin neden olduğu, tedavi edilmez ise ölümcül olabilen enfeksiyöz bir hastalıktır. Her yıl Dünya üzerinde 150 bin kişi bu hastalığa bağlı olarak hayatını kaybetmektedir. Meningokok hastalığı diğer bakteriyel enfeksiyöz hastalıklar içinde ölüm oranı en yüksek olan hastalıklardan birisidir. Tedaviye rağmen olguların %10-20’si hayatını kaybetmektedir. Sağ kalan hastaların %10-30’unda ise işitme kaybı, uzuv kaybı, lokal deri kaybı, öğrenme güçlüğü, ve zeka gelişiminde gerilik gibi arazlar bırakabilir.

Meningokok enfeksiyonu; menenjit veya septisemi (kan zehirlenmesi) olarak görülebilir. Bebekler ve ilk 5 yaştaki çocuklar bağışıklık sistemlerinin gelişmemiş olması ve bakterinin ülkemizde küçük yaş grubunda daha sık görülmesi nedeniyle en önemli risk grubunu oluşturmakla birlikte (Hastalık bir yaş altındaki çocuklarda sık görülür ve olguların %20’sini bir yaş altı çocuklar oluşturmaktadır.), ergenler de ikinci en sık görüldüğü dönemi oluşturur.

Hastalığa en sık yol açan bakteri serogrupları A, B, C, W ve Y olmakla birlikte, ülkelere ve yıllara göre değişkenlik göstermektedir.

Ülkemizde yapılan çalışmalarda en sık serogruplar B,Y, W olarak bulunmuştur.

KLİNİK BULGULARI NELERDİR?

Tipik hastalık bulguları ani başlangıçlı ateş, döküntü, baş ağrısı, ense sertliği, bilinç değişikliği, kas ağrısı, eklem ağrısı, bulantı ve kusma olabilir. Ama bazen sadece hafif bir üst solunum yolu enfeksiyonu tablosu ile ortaya çıkmaktadır. Hastalık 13-20 saat içinde hızlı bir şekilde ilerleme gösterir ve maalesef hasta saatler içinde tedaviye rağmen kaybedilebilir.

Nasıl Bulaşır?

Meningokok bakterisi sadece insan tarafından taşınır ve geçiş bu yolla gerçekleşir. İnsanlarda, bakteri boğaz ve/veya burunda taşınır. Taşıyıcılık yaşa göre değişmekle birlikte en sık ergenlerde görülür ve sigara içenlerde artmış taşıyıcılık oranları bildirilmektedir. Bakteri solunumdan yayılan damlacık yoluyla bulaşır. Uzamış yakın temasla risk artar. Kuluçka süresi en sık 3-4 gün olarak bildirilmekle birlikte, 1 ile 10 gün arasında değişir.

Kimler Risklidir?

Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıkları olanlar ve/veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları kullananlar,
Dalağın alınmış olması veya işlev görmemesi
Kalabalık yaşam ortamı (hac, askeriye, yurt, kreş...),
Meslek nedeniyle (sağlık çalışanları, laborantlar...) bakteriyle temas risk faktörleri arasındadır.

Meningokok Hastalığı Nasıl Önlenir?

Meningokok hastalığının önlenmesindeki en etkili yol aşılanmadır. Meningokok hastalığına yol açan tüm serogruplara karşı koruyucu tek bir aşı bulunmamaktadır. Ülkemizde bu serogruplara karşı koruma sağlayan 2 grup (ACYW ve B aşıları) meningokok aşısı ruhsatlıdır. Bu aşılarda koruyucu bağışıklık yanıtı yaş gruplarına göre küçük farklılıklar göstermekle birlikte her 10 kişiden 6-9’unda (ortalama 8’inde) tüm aşı dozları tamamlandıktan 1 ay sonra gerçekleşmektedir. Mevcut kanıtlar koruyuculuk düzeyinin en az 5 yıl sürdüğünü göstermektedir. Tüm aşılar meningokok bakterisinin bazı kısımlarını içermekte olup, canlı etken bulunmamaktadır.

Aşılama Şeması Nasıldır?

Şu an için Ulusal Aşı Takviminde yer almamakta, doktorunuzun önerisiyle özel aşı kapsamında uygulanmaktadır. Ülkemiz şartlarında hem A,C,W,Y serogrubunu hem de B serogrubunu içeren aşıların uygulanması uygun olacaktır. Aşıların başlama yaşına göre doz sayısı değişkenlik gösterir. doktorunuz bebeğinizin ayına ve yaşına uygun doz sayısını belirleyecektir.